Böyle bir başlık açılması bile ülkemizdeki ve dünyadaki gıda terörünün göstergesidir kanımca. Pek çok üründe olduğu gibi zeytinyağında da maalesef sahte ve tağşiş dediğimiz karışım ürün çok. Çünkü zeytinyağı hem pahalı hem de sahteciliğe çok müsait. Kokusu ve tadı çok baskın olduğu için kötü kalite zeytinyağı ve hatta başka yağlarla karıştırılınca sadece tadarak hileyi ayırt etmek mümkün olamıyor.
Gıda bakanlığı her yıl pek çok firmayı hile, taklit ve tağşiş yapan firmalar listesine ekler ve bunu basında yayınlar. Dikkat ederseniz bu firmalar arasında zeytinyağı üreticileri azımsanmayacak düzeyde. Cezalar da yeterli olmayınca bu terör devam edip gidiyor.
En çok uygulanan tağşiş yöntemi zeytinyağına başka yağların karıştırılması yöntemi. Bunun için en çok pamuk yağı kullanılıyor. Fındık yağı, ayçiçek yağı da kullanılıyor. Çünkü zeytinyağı bütün bu yağlardan daha pahalı.
Bir başka hile yöntemi, kötü kalite zeytinyağını iyi kalite zeytinyağı ile karıştırarak pahalıya satma yöntemi. Erken hasat soğuk sıkım ve hatta naturel sızma yağa, ısıl veya kimyasal işlem görmüş zeytinyağı veya prina yağı katılarak yüksek fiyata satılmaya çalışma yöntemi.
Hakiki zeytinyağı buzdolabında donar mı?
Çok bilinen zeytinyağının dolapta donup donmadığını denemek ise doğru bir fikir vermez. Zeytinyağı gerçekten buzdolabında donar. Ama tağşişli yağların da buzdolabında donabileceği gerçeği bu yöntemin test olarak kullanılması önünde büyük bir engeldir.
Sahte zeytinyağı nasıl anlaşılır ?
Peki biz kendimizi bu gıda teröründen nasıl koruyacağız, hakiki zeytinyağını nasıl anlayacağız? Maalesef kimyasal yöntemler haricinde, tadarak, koklayarak bunu anlamanın imkanı yok. Rengine bakmak, dolapta donup donmadığını denemek sadece kendimizi kandırmak anlamına geliyor. Çok ucuza satılan yağlardan da mutlaka şüphelenmek gerekir.
Hakiki zeytinyağına sahip olmak için yapılacak 2 yöntem var:
- Güvenilir olduğu bilinen firmalardan zeytinyağı almak
- Bizzat tanıdığınız ve gerçekten güvendiğiniz üreticiden direk yağ satın almak
Tabi bu yöntemlerin de sakıncaları var. Geçtiğimiz yıllarda sektörde çok bilinen firmaların tağşiş listesinde yer aldığını unutmamak gerekiyor. Tanıdıktan almanın ise üreticiyi yeterince tanımama veya üreticinin eski yöntemlerle üretim yapma riski var. Ben çok kişi gördüm ki tanıdığı üreticiden yağ almış ama yağlar plastik kaplarda tutuluyor. Veya eski usul taş baskı, keçeden sızma vs yöntemlerin hala kullanımdan kalkmamış olması.
Zeytinyağı ne renk olmalı?
Zeytinyağında renk kalite veya hakikilik göstergesi değildir. Zeytinyağının rengi iklime, yöreye, zeytin çeşidine, sıkım zamanına göre açık sarıdan koyu yeşile kadar tonlarda karşımıza çıkabilir. Sadece rengine bakarak zeytinyağı hakkında yorum yapmak mümkün değildir.
Zeytin yağı kokar mı?
Zeytinyağının kendine özgü taze yeşil zeytin kokusu vardır. Özellikle erken hasat edilen ve soğuk sıkım yapılan zeytinyağlarında yöreye ve zeytin çeşidine göre değişen bazı kokular vardır. Bunlar taze kesilmiş çimen kokusu, çağla kokusu, taze kesilmiş enginar, kekik, yeşil elma gibi kokularla benzer olarak karşımıza çıkar. Zaten zeytinyağı tadım uzmanlarının duyusal analizde bu kokuları araması boşuna değildir.
Sonuç olarak: zeytinyağı gibi harika ve beslenme için mutlak gerekli bir ürünü doğru öğrenmek, doğru almak, doğru saklamak ve doğru kullanmak çok önemlidir. Zeytinyağı farkındalığı kampanyası kapsamında bu eğitimleri hepimizin alması ve hakiki zeytinyağını doğru şekilde tüketmesi sağlığımız için çok önemlidir.